Veelgestelde vragen over duurzaam wonen

Waarom moeten we op den duur stoppen met aardgas?

Bij het gebruik van aardgas komen broeikasgassen vrij zoals CO2. Deze gassen zijn voor een groot deel de oorzaak van de klimaatverandering. Om de klimaatverandering tegen te gaan wil Nederland in 2050 geen aardgas meer gebruiken. In plaats daarvan willen we overstappen op duurzame energiebronnen. In nieuwe woonwijken worden geen aardgasleidingen meer aangelegd, maar bij bestaande gebouwen zullen we aanpassingen moeten doen om dit voor elkaar te krijgen.

Wat is een transitievisie warmte?

Het overstappen van aardgas op een andere duurzame warmtebron in Voorschoten gebeurt niet van de één op de andere dag. Ook is niet in elke buurt in Voorschoten dezelfde oplossing mogelijk. Daarom maakte de gemeente een plan met de belangrijkste punten: de transitievisie warmte. Daarin staat wat de meest logische keuze zou zijn per buurt om over te stappen en op welke termijn een buurt zou kunnen overstappen. Daarbij bekijken we ook per wijk of een tussenoplossing een goed idee is, zoals woningisolatie, energie besparen of overstappen op een hybride warmtepomp, die een stuk minder aardgas verbruikt. Eind 2021 moesten alle gemeenten in Nederland een transitievisie warmte klaar hebben. De visie is dat jaar in onze gemeente door de gemeenteraad vastgesteld. We hebben nu een algemene visie tot 2050 gemaakt. Nu gaan we de aankomende jaren per buurt verder werken aan wijkuitvoeringsplannen.

Hoeveel aardgas gebruik ik ongeveer en waarvoor eigenlijk?

Ongeveer 95% van de Nederlandse huishoudens gebruikt aardgas om het huis te verwarmen, mee te koken of voor warm water. Gemiddeld gebruiken Nederlandse huishoudens jaarlijks zo’n 1400 m3 aardgas. Het grootste deel van het aardgas, zo’n 80%, is om de woning te verwarmen. De rest wordt gebruikt voor koken, douchen en warm water.

Wat betekent de overstap van aardgas op andere bronnen voor mij?

Concreet betekent de overstap dat je in de toekomst geen cv-ketel, fornuis en geiser op aardgas meer gebruikt. Dit vraagt aanpassingen in bestaande woningen, bedrijven en openbare gebouwen. Hoe die aanpassingen er precies uit gaan zien, kiezen we per buurt of woning. De keuzes hiervoor maken we samen met inwoners, ondernemers en andere organisaties. Als je eigenaar van een woning bent of een woning of bedrijfsgebouw huurt, en je gebruikt aardgas, dan betekent dit dat er een moment komt dat er veranderingen aan jouw woning of pand gaan plaatsvinden. Dit gebeurt voor 2050. Natuurlijk houden wij je hierover zo goed mogelijk op de hoogte.

Welke andere keuzes voor warmtebronnen zijn er?

De andere keuzes voor aardgas zijn nog volop in ontwikkeling. We verwachten dat deze ontwikkelingen zo snel gaan, dat er ook de aankomende jaren verschillende andere keuzes bij zullen komen. Op dit moment doen we onderzoek naar welke andere keuzes er in Voorschoten mogelijk en gewenst zijn. De eerste uitkomsten staan in de transitievisie warmte.

Hoeveel gaat het kosten om helemaal aardgasvrij te worden?

Stoppen met aardgas en overstappen op een duurzame energiebron brengen kosten met zich mee. Hoe hoog deze kosten zullen zijn, is nog niet bekend; dat hangt af van de keuzes die we uiteindelijk per buurt maken. Wel staat in het Klimaatakkoord dat alle inwoners, ondernemers en andere organisaties mee moeten kunnen doen, en de oplossingen dus ook betaalbaar moeten zijn. Er wordt gezocht naar oplossingen die 'woonlastenneutraal' zijn. Dat betekent dat de maandelijkse lasten die een huishouden betaalt aan energie en hypotheek of huur niet hoger worden.

Wie gaat dat eigenlijk betalen?

De landelijke overheid kijkt naar verschillende mogelijkheden om het stoppen met aardgas voor iedereen betaalbaar te maken. Eén van de mogelijkheden is het voorfinancieren van de nodige investeringen. Bijvoorbeeld met het Nationaal Warmtefonds of een gebouwgebonden financiering.

Hoe kan ik meedenken over de mogelijkheden in mijn buurt?

De gemeente vindt het belangrijk dat inwoners, ondernemers en andere organisaties betrokken zijn bij de overstap van aardgas naar duurzame warmte. Ook omdat heel vaak een deel van de maatregelen bij de inwoners thuis moet worden genomen. Daarom was het heel fijn dat meer dan 600 inwoners meedachten bij het maken van de transitievisie warmte. Nu en de komende jaren, als we meer per wijk aan de slag gaan, bijvoorbeeld met isolatieprojecten, willen we dat heel graag samen met mensen doen die ermee te maken hebben.

Ik lees dat groengas voorlopig niet beschikbaar is. Waarom niet en wanneer wel?

De mogelijke productie van groengas in de regio, maar ook (inter)nationaal, ligt ver onder de huidige aardgasvraag. In het Klimaatakkoord heeft de sector groengas gezegd te willen proberen om in 2030 in Nederland 70 PJ groengas te produceren. Dit is ongeveer 6% van de aardgasvraag van dit moment. Het is nog onbekend of dat doel gehaald wordt, maar groengas zal sowieso een schaars product blijven. De beschikbaarheid van groengas daarna is nog onzeker.

Ik zie kernenergie weinig terugkomen als optie. Waarom?

Kernenergie is een optie om op grote schaal CO2-neutrale elektriciteit op te wekken. Die is niet direct gekoppeld aan het verwarmen van de gebouwen. Vanwege het nationale belang heeft het Rijk de regie op kernenergie en niet de lokale of regionale overheid. Kernenergie kan dus een rol spelen, maar dit is niet iets voor lokaal niveau.

Hoe gaan we verhuurders meekrijgen in deze transitie zonder dat mijn huurprijs enorm stijgt?

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de warmtetransitie woonlastenneutraal moet zijn. Voor huurders geldt dat de woningeigenaar verantwoordelijk is voor wijzigingen aan het gebouw. De verhuurder zal bij de huurder met een plan en een aanbod moeten komen. Het zal dus zo zijn dat de huidige huurprijs plus de energiekosten niet hoger mogen zijn dan de toekomstige huurprijs plus de energiekosten. Bij verbeterde isolatie en lagere energiekosten kan dit er toe leiden dat de huur stijgt.

Wordt het een collectieve of individuele oplossing?

Dat zal per buurt verschillend zijn. Als de gemeente een buurt aanwijst die in aanmerking komt voor een collectieve oplossing, dan zul je een aanbod krijgen. Je kunt dit weigeren als je een andere oplossing hebt die minimaal gelijkwaardig of beter is dan de collectieve oplossing.

Een warmtepomp maakt veel lawaai en kost veel ruimte; kun je dit voorkomen?

Voor warmtepompen gelden sinds kort (strenge) geluidsnormen. Het geluid van de warmtepomp wordt geproduceerd door de buitenunit van een warmtepomp (het deel van de warmtepomp dat buiten staat), en daarvoor zijn normen opgesteld. Ook zijn er goede mogelijkheden om aan dat geluid iets te doen, bijvoorbeeld door de buitenunit af te schermen /in te pakken of te plaatsen op een plek waar je er bijna niets van hoort. Als er voldoende ruimte is, kan de buitenunit vervangen worden door een zogenaamde bodemlus. Deze oplossing is wel kostbaarder dan een buitenunit, maar produceert minder geluid en heeft een hoger rendement.

Is een warmtenet/warmtepomp wel betrouwbaar?

De betrouwbaarheid van een warmtepomp is vergelijkbaar met de betrouwbaarheid van een CV-ketel. Een warmtepomp is een bewezen techniek die al meer dan vijftien jaar wordt gebruikt in woningen. De betrouwbaarheid van een warmtenet is vergelijkbaar met die van het huidige elektriciteits- of gasnet. De bedrijven die een warmtenet aanleggen en de warmte leveren zijn partijen die een goede naam hebben, met zeer veel ervaring. Zij moeten garanties geven op de levering van warmte aan woningen. Hiervoor is toezicht vanuit het Rijk geregeld via de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

Waar vind ik betrouwbare informatie om de overstap te regelen in mijn huis?

Je kunt advies krijgen bij het Duurzaam Bouwloket of, als je een monument hebt, bij De Groene Grachten.

Wordt er al rekening gehouden met aardgasvrij bij de aanleg in nieuwe wijken?

Alle nieuwbouwhuizen zijn aardgasvrij. Ze worden niet meer aangesloten op het aardgasnetwerk.

Wat gaan bedrijven doen om over te stappen?

Ook bedrijven zoals scholen, kantoren en winkels, moeten in 2050 aardgasvrij verwarmen. Zij zijn ook onderdeel van de wijkgerichte aanpak in de transitievisie warmte.

Hoe wordt uiteindelijk de keuze voor het alternatief voor aardgas gemaakt?

Dat gebeurt op basis van diverse uitgangspunten. Denk hierbij aan maatschappelijke kosten of kosten voor de eindgebruiker, maar ook bijvoorbeeld aan de ruimte die beschikbaar is in de ondergrond of aan de momenten dat gasleidingen of riolering vervangen worden. Tot slot moeten de woningeigenaren het ook willen.

Hoe weet ik wat de beste stappen en oplossingen zijn voor mijn huis?

Je kunt hiervoor advies krijgen, bijvoorbeeld bij het Duurzaam Bouwloket.

Wat kan ik nu al doen waar ik later geen spijt van krijg?

Energiebesparende maatregelen zijn altijd goed. Denk hierbij aan isolatie, dubbel of triple glas, ventilatie met warmteterugwinning en lagetemperatuurverwarming.

Kunnen we niet beter wachten tot er meer bekend is over alle mogelijkheden?

Er zijn al veel mogelijkheden die geprobeerd en bewezen zijn en waar we nu mee kunnen starten. Isolatie van woningen is daar een goed voorbeeld van. Maar ook het opwekken van eigen duurzame energie met zonnepanelen op daken is nu al een winstgevende techniek. We hoeven dus niet te wachten. Daarnaast werkt de gemeente samen met de inwoners aan oplossingen die meer overleg en samenwerking vragen, zoals alternatieven bedenken en invoeren voor verwarming met aardgas. De gemeente werkt hieraan omdat zij vindt dat het te lang duurt om te wachten tot de eindoplossing uitgevonden is. We moeten nu aan de slag met CO2 besparen.

Wat wordt de route op de korte en lange termijn. En wanneer beginnen we?

In de transitievisie warmte staat dat we vanaf 2022 vooral willen starten met isoleren. Want daarmee bespaar je meteen energie en verminder je CO2. Ook is een tussenoplossing een goed idee zoals verwarming via een hybride warmtepomp. Ten slotte stappen we definitief over op aardgasvrij verwarmen. Nu de transitievisie warmte er is, gaat de gemeente samen met de inwoners uitvoeringsplannen opstellen. In allerlei buurten zullen we de komende jaren aan de slag gaan. Daarbij is de ene buurt dan verder dan de andere. Dat hangt van alles af; het type woningen, of mensen graag willen overstappen, of die overstap makkelijk kan etc. Nieuwbouwwijken worden zonder aardgasaansluiting aangelegd. Ook kunnen woningeigenaren er zelf voor kiezen om hun huis helemaal duurzaam te verwarmen.

Hoe zit het met het rendement van een warmtenet?

Het rendement van warmtelevering is een optelsom van de rendementen van de warmtebron, bijstook, het warmtenet en de warmteaansluiting. De manier waarop de warmtebron warmte produceert, is hierin het meest bepalend. Sommige fabrieken hebben warmte over (restwarmte), ook bij geothermie (warmte uit de aarde) is de warmte er al. Het winnen van deze warmte kost heel weinig energie vergeleken met hoeveel het oplevert. Dit is nog efficiënter dan een elektrische warmtepomp. Bij een elektriciteitscentrale of biomassacentrale kost het produceren van warmte wel energie. Het rendement is hier 150% (elektriciteitscentrale) en 80% (biomassacentrale). De bijstook levert 20% van de warmte en is meestal een gasketel met een rendement van 90-100%. Tijdens het transport van bron naar woning gaat momenteel ongeveer 20% van de warmte verloren. In de toekomst daalt het verlies, het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht met ruim 40% in 2050.

Hoe zit het met het rendement van de elektrische warmtepomp?

Het rendement per jaar (Seasonal Coefficient of Performance, SCOP) van een elektrische warmtepomp loopt uiteen van 200% tot 500% à 600%. Dat hangt onder andere af van het type warmtepomp (bodemwarmtepomp, buitenluchtwarmtepomp of ventilatiewarmtepomp) en de woningisolatie. Dit betekent dat een warmtepomp 1 kWh elektriciteit omzet in 2 tot 5 à 6 kWh warmte. Dit is veel hoger dan het rendement van een gasketel, dat ongeveer 100% is. Warmte opwekken met een elektrische warmtepomp levert dus veel op.

Ik heb vooral behoefte aan een planning per wijk. Is het bijvoorbeeld zinvol om nu nog een nieuwe HR-ketel aan te schaffen in Adegeest?

De planning van de warmtetransitie is op dit moment nog onbekend. Wel is al duidelijk dat er jaren overheen gaan voordat een buurt aardgasvrij is. Als de transitievisie warmte een buurt als startbuurt selecteert, start de gemeente voor die buurt met een wijkuitvoeringsplan. Bij het opstellen van een wijkuitvoeringsplan heeft de gemeente contact met de inwoners, organisaties en bedrijven. Pas als het wijkuitvoeringsplan af is en vastgesteld is door de gemeenteraad, begint de uitvoering. De buurt gaat dan in maximaal acht jaar van het gas af. Het gasnetwerk ligt er dus voorlopig nog wel.

Het valt mij op dat doel (CO2-reductie) en middel (aardgasvrij maken) verwisseld worden. Ik vind het ook belangrijk om mee te nemen wat er in Den Haag op dit gebied gebeurt. Met name de aandacht voor waterstof als energiedrager is essentieel, vind ik. Waarom is waterstof niet opgenomen?

De CO2-uitstoot van woningen en gebouwen moet in de komende dertig jaar dalen naar nul. Het gebruik van aardgas geeft CO2-uitstoot. Om in 2050 geen CO2 meer uit te stoten, moeten we energie besparen én overstappen op duurzame energiedragers. De gemeente Voorschoten zet op beide stappen in.

Waterstof, gemaakt van duurzame elektriciteit, kan een van deze duurzame energiedragers zijn. Maar slechts in kleine mate. Er zullen zeker ook andere energiedragers nodig zijn. Het is namelijk nog onzeker hoeveel waterstof Nederland kan produceren en importeren. Het probleem van (groene) waterstof is dat het erg veel (groene) elektriciteit vergt om te produceren en op voldoende druk te brengen. Groene waterstof wordt eerst ingezet voor de industrie. Zeker tot 2030 is het niet beschikbaar voor de gebouwde omgeving. Bovendien zal ook vanuit de industrie en mobiliteit vraag naar waterstof komen. En mogelijk heeft waterstof ook een rol in de energieopslag. 

Waarom wordt er niet gesproken over zonneboilers?

Zonneboilers zijn een duurzame techniek. Zonneboilers worden vooral gebruikt voor warm water. Voor de transitievisie warmte kijken we alleen naar technieken die ook voor ruimteverwarming gebruikt kunnen worden. Een nieuwe techniek is het gebruik van PVT-panelen. Deze panelen produceren warm water en elektriciteit. Zo'n PVT-paneel kan gecombineerd met een warmtepomp de woning verwarmen. Woningeigenaren in buurten die volledig elektrisch gaan verwarmen, kunnen dit ook voor hun woning overwegen. Dit is uiteraard een vrije keuze voor de woningeigenaar en het verschilt per situatie of dit aantrekkelijk is.

Zijn er verschillen in eisen aan de verwarmingsinstallatie tussen de twee warmtenettemperaturen? Bijvoorbeeld aan radiatoren/convectoren/vloerverwarming?

Er zijn verschillen in de verwarmingsinstallaties tussen de warmtenettemperaturen. De lagetemperatuurnetten hebben andere radiatoren nodig dan midden- of hogetemperatuurnetten. Dit is meegenomen in de studie.

Is het huidige elektriciteitsnetwerk zwaar genoeg als iedereen in bijvoorbeeld Krimwijk en Starrenburg overstapt op een elektrische warmtepomp?

Het elektriciteitsnet in Voorschoten moet, net als op bijna alle plekken in Nederland, opgewaardeerd worden als er veel warmtepompen komen.

Er wordt genoemd dat het verstandig is om, voor je overstapt op een hybride warmtepomp, eerst te onderzoeken of er nog een gasnetwerk is de komende vijftien jaar. Waarom kan de gemeente daar geen duidelijkheid over geven?

Het gasnetwerk ligt er voorlopig nog wel. Er zijn geen beperkingen om over te schakelen op een hybride warmtepomp, op voorwaarde dat de isolatie van de woning goed genoeg is.

Hoe nauwkeurig zijn de energielabels van huizen die de gemeente hanteert?

Energielabels die gebruikt zijn voor deze analyse zijn afkomstig uit een landelijke database. Die labels zijn vooral gebaseerd op het bouwjaar van de woningen. Het aantal geregistreerde, exacte energielabels is in Nederland helaas nog zeer beperkt.

Wanneer komen de wijkuitvoeringsplannen per wijk?

Het opstellen van de wijkuitvoeringsplannen start niet voor alle buurten tegelijk. We zijn begonnen in 2023 met de eerste wijk: de Krimwijk. De transitievisie warmte heeft onderzocht in welke buurt(en) kansen liggen om te starten. Voor die buurten gaat de gemeente het eerst aan de slag, samen met inwoners, woningcorporaties, ondernemers en andere organisaties die ermee te maken hebben.

Heb ik zelf de keuze of ik meega in deze transitie en wanneer?

Het doel van de warmtetransitie is om uiteindelijk jouw woning CO2-neutraal te gaan verwarmen. Als jouw buurt aangewezen wordt voor een collectieve oplossing (voor een grote groep), krijg je een aanbod. Als woningeigenaar heb je de uiteindelijke beslissing of je op dit aanbod ingaat. Je kunt dit weigeren als je een alternatieve oplossing hebt die minimaal gelijkwaardig of beter is dan de collectieve oplossing.

Ik weet nog niet op welke manier ik aardgasvrij word. Wat kan ik nu al wél doen?

Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat je nu al minder gas nodig hebt voor verwarming door te isoleren. Als huiseigenaar kun je maatregelen nemen zoals dak-, vloer- en spouwmuurisolatie, HR+++ glas en zonnepanelen. Als huurder kun je kleinere maatregelen nemen zoals het plaatsen van tochtstrips of het aanbrengen van radiatorfolie. Vraag bij de verhuurder of woningbouwcorporatie na wat de plannen en mogelijkheden zijn voor grotere maatregelen. Als je de mogelijkheid hebt om te kiezen hoe je kookt, kies dan voor inductie.

Waarom is isoleren zo belangrijk?

Isolatie is de eerste stap bij het verduurzamen van jouw woning. Het brengt je energieverbruik namelijk flink omlaag. Met goede isolatie gaat heel weinig warmte verloren en heb je minder energie nodig om je huis te verwarmen. De temperatuur in huis blijft gelijk. In de winter blijft een goed geïsoleerd huis lekker warm, en in de zomer juist koel. Naast energie besparen zorgt isolatie dus voor een fijn en comfortabel huis. Bij lagetemperatuurverwarming, zoals met een warmtepomp of WKO (warmte- koudeopslag in de bodem) is isolatie heel belangrijk. Zonder goede isolatie krijg je het met dit type verwarming niet goed warm in huis.

Waar kan ik terecht voor advies over het verduurzamen van mijn woning?

Om je te helpen bij het verduurzamen van jouw woning werkt de gemeente Voorschoten samen met het Duurzaam Bouwloket. Hier kun je terecht met al je vragen en zorgen over het verduurzamen van jouw woning. Het Duurzaam Bouwloket is dé onafhankelijk expert die huiseigenaren begeleidt naar een energiezuinige woning. Het advies is gratis voor alle inwoners, omdat het door de gemeente wordt betaald.

Welke subsidies zijn er om mijn woning te verduurzamen?

Wil je jouw woning of gebouw verduurzamen? Er zijn verschillende subsidies en leningen waar je gebruik van kunt maken. Zowel voor particuliere woningeigenaren als voor VvE’s, ondernemers en verenigingen. Lees op onze subsidiepagina voor welke regelingen jij in aanmerking komt.

Wat is het energielabel van mijn huis?

Begin 2015 kregen alle vijf miljoen huiseigenaren van de Rijksoverheid een voorlopig energielabel. Dit label is bepaald op onder meer het bouwjaar van de woning en is bedoeld als aanmoediging om na te denken over kansen voor een comfortabele en energiezuinige woning. Bij verkoop of nieuwe verhuur moet je het voorlopige label definitief gemaakt hebben. Daarvoor komt een energieadviseur bij jou thuis kijken. Meer informatie over energielabels vind je op Hoe kom ik als huiseigenaar aan een energielabel voor mijn woning? | Rijksoverheid.nl. Ontbreekt een definitief label bij verkoop of verhuur, dan kun je een boete krijgen van maximaal 405 euro. Benieuwd naar jouw (voorlopige) energielabel? Kijk op www.energielabel.nl.

Hoe zit dat met de aanleg van een warmtenet in Voorschoten?

Op dit moment ligt er geen warmtenet in Voorschoten. De gemeente onderzoekt wel, in samenwerking met zes andere gemeenten in de regio, of de aanleg van een warmtenet haalbaar is. Op dit moment wordt de aanleg van een warmtenet tussen Rijswijk en Leiden onderzocht, onderdeel van Warmtelinq. De realisatie van een warmtenet vraagt goed onderzoek en een zorgvuldige procedure, en daarom kost dit onderzoek dus tijd. Daarom zal de aanleg van een warmtenet zeer waarschijnlijk niet vóór 2025 plaatsvinden.

Warmtelinq is een regionaal leidingsysteem. Warmte wordt daar via water door vervoerd. Als Warmtelinq naar Voorschoten wordt aangelegd, is het nog niet klaar. Er moet dan nog een lokaal leidingnet komen om de warmte naar de huizen te brengen. Ook moet er een station komen dat de warmte van de regionale leiding aan de lokale leiding geeft. Die aanleg kost ook tijd.

In de transitievisie warmte van Voorschoten zijn alle wijken van de gemeente onderzocht en is bekeken welke logische alternatieven er zijn voor verwarming op aardgas. Hierin is op wijkniveau een analyse gemaakt. Dat betekent dat de situatie die speciaal voor één woning geldt, kan verschillen van de conclusie voor de wijk waarin iemand woont. Meer informatie staat op Wat kunt u als inwoner zelf doen? | Voorschoten.

Stel, je woont in een wijk waar een warmtenet een logisch alternatief is voor aardgas. Dat betekent dat:

• Als er uit het onderzoek naar de haalbaarheid van een warmtenet een positief resultaat komt, de kans aanwezig is dat dit warmtenet ook in die wijk wordt aangelegd.

• Aanleg in dat geval zeer waarschijnlijk niet vóór 2025 plaatsvindt.

Maar zijn er plannen voor een warmtenet, dan gebeurt dat niet zomaar. Dat betekent:

• Samenspraak en participatie met de bewoners van Voorschoten en van de wijk waar het net zou komen.
• Zorgvuldige ruimtelijke inpassing.
• Als er wel een warmtenet komt, blijft het wel of niet aansluiten een persoonlijke keuze van de woningeigenaar. Waarschijnlijk komt er wel in de nieuwe warmtewet te staan (Wet collectieve warmtevoorziening, die gepland is in te gaan op 1 juli 2024) dat een woningeigenaar een gelijkwaardig alternatief moet hebben.

Niet alleen grote warmtenetten

Behalve een groot warmtenet zijn ook kleine(re) warmtenetten denkbaar in de toekomst. Kijk bijvoorbeeld eens bij een innovatief project in Nagele: hier is een warmtenet voor acht huizen en een school. Maar op dit moment hebben we daar in Voorschoten geen concrete plannen voor.

Waarom staat mijn vraag hier niet tussen?

We hebben nog niet overal antwoord op, daar moeten we eerlijk over zijn. In de transitievisie warmte staat globaal wat we van plan zijn in Voorschoten. Maar de hele overstap naar duurzame warmte duurt nog tot 2050. In de tussentijd zijn er ongetwijfeld ook nieuwe ontwikkelingen. Heb je vragen waar je het antwoord nog niet op kunt vinden? Laat het ons weten, dan kijken we hoe we die zo goed mogelijk kunnen beantwoorden. We kunnen jouw vraag dan ook bij deze veelgestelde vragen plaatsen. Mail naar duurzaam@voorschoten.nl.